Lama yünü, lamadan elde edilen ve dokuma elyafı grubuna giren yün. Güney Amerika’nın yüksek And bölgesinde yaşayan lamalar, İnkalardan bu yana öncelikle yük hayvanı ve besin kaynağı olarak önem taşımıştır.
Lama sürüleri daha çok Bolivya, Peru, Ekvador, Şili ve Arjantin’deki Yerlilerce beslenir. Genelde iki yılda bir kırkılan bir lamadan her seferinde yaklaşık 3,2-3,6 kg yün elyafı elde edilir. Bir kırkımın yaklaşık yüzde 20’sini kalın yapılı koruyucu dış örtü kılları, geri kalanını yalıtım işlevi gören kısa ve kıvırcık iç örtü kılları oluşturur. Düz siyah ya da beyaz olanlarına da rastlanmakla birlikte, lama yünü genellikle alacalı kahverengi tonlarda olur. Temizleme işlemi sonucunda kırkılmış yün elyaf ilk ağırlığının yaklaşık yüzde 66-84’üne kadar iner. Kıl tutamları dalgalı görünümdedir. Kıvırcık kıllarda santimetrede yaklaşık 2-4 kıv- nm bulunur. Kaba kıllar ise oldukça düzdür. Elyafın uzunluğu 8-25 cm arasında değişir; kaba kıllar daha uzundur. Kaba kıllarla kıvırcık kılların çapları arasındaki fark kaşmirde olduğu kadar büyük değildir. Çap büyüklüğü 10-150 mikron (1 mikron = 10 6m) arasında değişir; iç örtü kıllarının çapı genellikle 10-20 mikron arasındadır.
Dış örtü kıllarındaki pullar belirgin değildir; kabuk katmanın içerdiği değişen miktar ve dağılımdaki pigmentler çeşitli renk ve tonların ortaya çıkmasına yol açar. En ince olanlar dışında, kılların ortasında bir iç boşluk (medulla) bulunur. Bu özellik yoğunluğu azaltarak, kılın oldukça hafif olmasını sağlar.
Lama yünü tek başına ya da başka yünlerle karıştırılarak örgü işlerinde ve giysi yapılan dokuma kumaşlarda, aynca yerel düzeyde kilim, ip ve kumaş yapımında kullanılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder