Plise işlemi, %100 polyester ve polyester karışımı kumaşlara, deriye ve suni deriye, yüksek ısıdaki silindirler veya kalıplar arasından geçirilerek belli bir desen ve şekil verme, kırma ve katlama işlemidir. Örneğin, hanımların sıkça giydikleri pileli eteklerin pileleri bu yöntemle oluşturulur. Selülozik liflerden üretilmiş kumaşların plise işlemine alınmadan önce reçine ile işlem görmesi sağlanır. Bu işlemde kullanılan reçineler sıcaklık etkisi ile şekil alabilen, soğuduktan sonra verilen şekli koruyabilen özelliktedir. Selüloz gibi zor şekil verilebilen liflere bile uygulandıklarında kalıcı şekil alma süresini artırabilirler. Reçine işleminden sonra kumaş, üzerinde %15 nem kalıncaya kadar kurutularak makinede işleme alınır. Selüloz mamulden üretilen kumaşlar bu şekilde elde ettikleri plise görünümünü birkaç yıkamadan sonra kaybeder, bu da istenmeyen bir durumdur. O yüzden % 100 selüloz veya protein mamullere uygulanması tercih edilmez. İyi bir plise işlemi için kumaşın en az %50-55’inin polyester olması gerekmektedir. Plise işlemi, kumaşın özel cihazlarda katlanması işlemidir. Bayan giyiminde kullanılan elbise, etek vb. dokuların pliselenmesinde bu makinelerden yararlanılır.
Parça kumaş, bu amaçla özel plise makinesine katlanarak yerleştirilir. Bazı makinelerde ise bu işlem makinenin içinde yapılmaktadır. Plise işlemi uygulanacak kumaşın ham maddesi farklı olabilir. %80–90 polyester kumaşlarda ise çok daha iyi, kalıcı sonuçlar almak mümkündür. İyi bir plise eldesi için makinenin sıcaklığının mamulün yapısına göre 130-220 ̊C arasında olması gerekmektedir. Polyester karışımlı kumaş özel kağıtlarla birlikte makineye yerleştirilir ve katlanır. Bu şekilde silindirler arasında preslenerek kondanse olan kumaşta geniş ölçüde plise görünümü sağlanmış olur. Plise işleminde sıcaklık ayarı oldukça önemlidir. İşlem yapacağımız kumaşın çeşidini iyi bilmemiz gerekmektedir. Bilindiği gibi liflerin değişik sıcaklıklardan etkilendiğinin dikkate alınmaması çözümü olmayan sonuçlara yol açabilir. %100 sentetik kumaşa plise işlemi 180-200 ̊C arasında işlem yapılması gerekirken %50–55 polyester olan pamuk karışımlı bir kumaş için işlem sıcaklığının 135-150 ̊C arasında olması istenir. Daha yüksek sıcaklıklarda pamuktan dolayı karışım kumaş zarar görebilir. Plise işleminin diğer kalıcı şekil verme işlemlerine göre en farklı özelliği belirli ölçülere göre plise deseni verilmesidir.
İstenen ölçülerde plise yapmak için özel plise kağıtları kullanılır. Kağıt kumaşa göre daha kolay şekil alacağından kağıdın iç kısmında kalan kumaş kağıda göre şekillenecektir. Bir başka deyişle kağıt burada bir kalıp vazifesi görmektedir. Plise kağıdına makine tarafından verilen desene göre kağıt ile aynı şekli alan kumaş, istenen desen şekline ve ölçülerine göre şekillenir. Plise kağıdının düzenli şekil verme özelliğinin yanında sıcak silindir altından geçen kumaşta istenmeyen parlaklık oluşmasını önler. Aynı ölçüleri kumaş kazanır. Kumaş makine çıkışında kağıda sarılı vaziyettedir. Kumaş soğuyana kadar şeklini kaybetmemesi için soğuma esnasında kâğıdın içinde bekletilir.
.
Plise İçin Hazırlık Yapma
Selülozik liflerden üretilmiş kumaşların, (pamuk vb.) plise işlemine alınmadan önce reçine ile işlem görmesi sağlanır. Kumaş, üzerinde %15 nem kalıncaya kadar kurutulur. Müşterinin istediği şekli alması için uygun makinede işleme alınır. Parça bazında çalışılacaksa önceden numunesi kesilmiş materyal makineden geçirilerek kumaşın çekme oranı bulunur. Bulunan çekme oranı, kalıplara yansıtılarak kesilmesi sağlanır. Burada önemli bir nokta ise karşılıklı parçaların işleme alınması sırasında düzgün verilmesine dikkat edilmesidir. O yüzden makinede çalışan eleman, örneğin bluzda karşılıklı patları, kolları ayrı ayrı vererek ve plise başlangıç yönüne göre hazırlamalıdır. Parça kumaş ve top kumaşta ise kumaşın doğru yönde makineye verilmesi için top başına işaret konulmalıdır. Makine açılır ve yapılacak işleme göre ısı ayarı yapılır. Müşteri tarafından istenen plise desenine göre makine programlanır. Makineye plise kâğıdı yerleştirilir. Ardından makineye kumaş yüklenir. Kumaş plise kâğıdının üzerine yerleştirilir. İşlem süresince kâğıt ve kumaş birlikte hareket eder.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder